|
1. Parki krajobrazowe w Krakowie
Park krajobrazowy: Jest to obszar objęty ochroną prawną ze względu na wyjątkowe wartości jego środowiska przyrodniczego lub wysokie walory estetyczno-widokowe, kulturowe, historyczne lub turystyczne. Celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja oraz udostępnienie tych wartości, w warunkach racjonalnej gospodarki człowieka.
Na obszarze miasta położone są niewielkie obszary wchodzące w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych chroniących najwartościowsze tereny Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Są to fragmenty parków Bielańsko-Tynieckiego, Tenczyńskiego oraz Dolinek Krakowskich a także ich otuliny.
2. Rezerwaty przyrody w Krakowie
Rezerwat przyrody: Jest to obszar objęty prawną ochroną dla zachowania ekosystemów naturalnych lub półnaturalnych mających istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych lub krajobrazowych. Wyróżnia się rezerwaty: ścisłe (wykluczenie jakiejkolwiek ingerencji człowieka) i częściowe (dopuszczone pewne zabiegi gospodarcze).
W Krakowie istnieje 5 rezerwatów przyrody, łącznie zajmują one około 48,6 ha, co stanowi 0,14% powierzchni miasta.
2.1. Spis rezerwatów przyrody w Krakowie
Bielańskie Skałki
powierzchnia: 1,73 ha;
przedmiot ochrony: spontaniczne procesy sukcesji biocenoz leśnych na skalistym, dawniej pozbawionym lasu terenie.
Bonarka
powierzchnia: 2,29 ha;
przedmiot ochrony: rezerwat geologiczny, uskoki geologiczno - tektoniczne, powierzchnie abrazyjne, odsłonięte utwory jurajskie, kredowe i trzeciorzędowe (zobacz więcej).
Panieńskie Skały
powierzchnia: 6,41 ha;
przedmiot ochrony: wąwóz jurajski z wychodniami skał wapiennych, naturalny las bukowy i grądowy.
Skałki Przegorzalskie
powierzchnia: 1,38 ha;
przedmiot ochrony: skała z roślinnością kserotermiczną.
Skołczanka
powierzchnia: 36,77 ha;
przedmiot ochrony: zrębowe wzgórze wapienne ze zróżnicowanymi biocenozami, stanowisko fauny środowisk kserotermicznych, w tym rzadkich i zagrożonych gatunków owadów.
3. Użytki ekologiczne w Krakowie
Użytek ekologiczny: To jedna z form ochrony przyrody polegająca na zabezpieczeniu fragmentu ekosystemu mającego znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i siedlisk, np.: naturalnych zbiorników wodnych, śródpolnych i śródleśnych "oczek wodnych", kęp drzew i krzewów, bagien, torfowisk, wydm, starorzeczy, wychodni skalnych, skarp, kamieńców i nie użytkowanych gospodarczo płatów roślinności.
Uroczysko w Rząsce - (położony częściowo na terenie Krakowa a częściowo na terenie gminy Zabierzów) ustanowiony został w 2001 roku uchwałą rady gminy Zabierzów oraz rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego, zajmuje powierzchnię około 59 ha. Celem utworzenia użytku była ochrona fiołka bagiennego - gatunku wpisanego do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin w kategorii "zagrożony wyginięciem". Jest to jedno z dwóch stanowisk tej rośliny w Polsce, a zarazem locus classicus tego gatunku (stanowisko zlokalizowane jest na obszarze gminy Zabierzów). Ponadto użytek chroni pozostałości ekosystemów leśnych (zbiorowiska łęgu olszowego), wodnych - cieków wodnych mających swój początek na południowo-zachodnim stoku wzniesienia Pasternik, dawnych stawów dworskich, które w wyniku sukcesji przekształciły się w zbiorowiska roślin szuwarowych, nieużytkowanych płatów pastwisk oraz łąk świeżych.
Łąki Nowohuckie - użytek uchwalony Radą Miasta Krakowa w 2003 roku, położony w sąsiedztwie Placu Centralnego, zajmuje powierzchnię około 57 ha. Utworzony został w celu ochrony półnaturalnych zbiorowisk roślinnych (łąk podmokłych) w dolinie Wisły z całym ich bogactwem gatunkowym (zobacz więcej).
4. Pomniki przyrody w Krakowie
Pomnik przyrody: Objęty ochroną prawną twór przyrody żywej (pomnik przyrody ożywionej) lub nieożywionej (pomnik przyrody nieożywionej) bądź ich zespoły, charakteryzujące się niepowtarzalnymi wartościami naukowymi, krajobrazowymi, historyczno-pamiątkowymi, kulturowymi lub estetycznymi.
Kraków posiada 192 pomniki przyrody, z czego 190 to drzewa. Ponadto pomnikami przyrody są: "Źródło świętojańskie" w Tyńcu oraz głaz narzutowy przy ulicy Spółdzielców.
5. Krajowa Sieć Ekologiczna ECONET-POLSKA
Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA jest wieloprzestrzennym systemem obszarów węzłowych, najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych dla różnych regionów przyrodniczych kraju. Obszary te powiązane są ze sobą korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. Projekt polskiej sieci ekologicznej jest częścią składową sieci paneuropejskiej.
Zachodnia część Krakowa stanowi południowo-wschodnią granicę proponowanego obszaru węzłowego 16K (Obszar Krakowski). Obszar ten ma znaczenie krajowe i od północy i północnego-zachodu graniczy z obszarem o znaczeniu międzynarodowym 30M (Obszar Jury Krakowsko-Częstochowskiej). Ponadto część obszaru miasta usytuowana jest w zasięgu korytarza ekologicznego rzeki Wisły. Korytarz ten ma znaczenie międzynarodowe.
6. Program Corine Biotopes
CORINE (Coordination of Information on the Environment) to system informacji przyrodniczej, którego funkcjonowanie nadzoruje Europejska Agencja Środowiskowa. Jest to program unijny. Jego celem jest m.in. określenie kierunku polityki ochrony przyrody oraz jej wdrażanie. Jednym z pomysłów w Polsce było utworzenie Corine Biotopes - programu polegającego na typowaniu ostoi przyrodniczych i sporządzaniu opisu bogactwa przyrodniczego.
W Krakowie znajduje się jedna z ostoi CORINE - ostoja Bielany-Tyniec (442 dd). Jest to ostoja przyrodnicza Jury Krakowsko-Częstochowskiej o znaczeniu europejskim. Głównymi motywami ochrony tego miejsca są: flora, fauna, geomorfologia i krajobraz.
|
