W maju 2003 roku uchwałą Rady Miasta Krakowa Łąki Nowohuckie uznane zostały za pierwszy znajdujący się w całości w granicach miasta użytek ekologiczny. O potrzebie ochrony tego obszaru zadecydowały jego unikalne walory przyrodnicze i krajobrazowe.

Łąki Nowohuckie charakteryzuje unikalna w skali miasta różnorodność biologiczna. Na obszarze o powierzchni około 57 ha spotykamy ponad 10 zbiorowisk roślinnych, m.in. łąki wilgotne, łąkę świeżą, szuwar trzcinowy, szuwary turzycowe, a także zbiorowiska ruderalne. Jedną z najcenniejszych grup zwierząt na tym terenie są ptaki. Gniazdują tu 34 gatunki, natomiast łącznie z gatunkami żerującymi i zalatującymi spotykamy tu około 63 gatunki. Derkacz, gąsiorek oraz gnieżdżący się w najbliższym sąsiedztwie bączek to najważniejsze gatunki chronione przez międzynarodowe konwencje. Ptaki te zagrożone są wyginięciem w całej Europie, co więcej, bączek to gatunek wymieniany w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Kolejną interesującą grupą są motyle, z których na szczególną uwagę zasługują gatunki zagrożone w Europie, w Polsce objęte ochroną prawną: czerwończyk nieparek, czerwończyk fioletek, modraszek telejus oraz modraszek nausitos.

Modraszek składający jaja na krwiściągu; fot. January Weiner [+]

Pradolina Wisły, w której znajdują się Łąki Nowohuckie jest jednym z ważniejszych w Europie korytarzy ekologicznych umożliwiających migracje na duże odległości wielu ptakom. Użytek, ze względu na obszar jaki zajmuje, chroni liczny zespół gatunków, których występowanie byłoby niemożliwe na mniejszej powierzchni. Przykładem jest błotniak stawowy - ptak drapieżny gnieżdżący się na tym terenie.

Edukacja ekologicznach na Łąkach Nowohuckich

Działająca w Ośrodku Kultury im. C.K. Norwida Pracownia Animacji Ekologicznej opracowała program działań edukacyjnych skoncentrowanych na walorach przyrodniczych i krajobrazowych Łąk Nowohuckich oraz na potrzebie i sposobach ich ochrony. Działalność edukacyjna skierowana jest nie tylko do uczniów - poprzez cykle wykładów dotyczących flory i fauny łąk, konkursy wiedzy ekologicznej oraz przeprowadzane w terenie warsztaty poświęcone rozpoznawaniu gatunków roślin i zwierząt występujących na tym obszarze - lecz także do okolicznych mieszkańców, turystów i sąsiadujących z użytkiem instytucji - poprzez organizowanie cyklicznych imprez. Celem tych działań, oprócz dostarczenia podstawowej wiedzy wzbogacającej kontakty z przyrodą, jest zwrócenie uwagi na walory siedlisk naturalnych i półnaturalnych w krajobrazie miejskim.